Basic HTML Version
127
213. Meydanda ilim ile marifet arasında büyük ayrıcalık vardır. Çünkü
ilmin bağlandığı şey külli de cüzi de olabilir. Ama marifetin bağlandığı yer
sadece cüzidir.
Mesela: (İnsan konuşur bir canlıdır) cümlesini bilip anlamak ilimdir.
(Halid alimdir, Âdem doğrudur, Abdulkadir Allah’ın dostudur) cümlele-
rinin anlamı hem ilimdir hem de marifettir. İlim geneldir, marifet özeldir.
Marifet ilmin meyvesidir. Şeftali ağacında meyve olmayabilir.
Yakutun değerli bir taş olduğunu çok insan bilir, ama tanımaz. Hal bu
iken marifet sahibi olabilmek için yakutu gösterip, tanımlayan bir bilene
ihtiyaç vardır.
Muhabbet ilimden ziyade marifetten doğar. Herkes balı tanıyabilir, fa-
kat bal yiyenin tanıması başkadır. Herkes ab-ı hayatı bilebilir lakin Hz.
Hızır’ın bilmesi tanımakla beraber olduğundan başkadır.
İki insan yakut cevherini getirmek için Bedahşan’a gittiler. İkisi de
taşlarından istedikleri kadar aldılar. Memleketlerine dönüp cevherciler çar-
şısına gittiler. Birisininki azdı ama özdü, hemen kaptılar, diğerinin çoktu
ama hiçti; kendisine taşıma, uzun yolculuk, yorulma ve meşakkat kaldı.
Binaenaleyh: tanı sonra yanaş, incele sonra uğraş. Bu yetenek ve nitelikte
değilsen ara bir mürşidi, bir tanımlayıcıyı bul. Yoksa çaban sonuç ver-
mez.
214. Şeyh Ahmed el-Ceziri meşhur divanında şöyle der:
ی ِ
شو ُ
ر ُ
ف ْ
ی َ
م ی ِ
ت ْ
س َ
د ِ
ژ ْ
ی َ
م ی ِ
شوُ
ن َ
ن یَّ
ت َ
ح ْ
ف ِ
را َ
ع
ْ
تَ
ي َ
ل َ
و ْ
ر ِ
کَ
ن ا َ
د ْ
ي َ
پ ی ِ
شو ُ
ه ِ
ژ ى ِ
ب َ
ن ْ
ب ِ
ئ ا َ
غ
“Arif meyi mey satıcısının elinden içmedikçe,
Aklından gaip olmadıkça velilik makamına eremez.”
86
Yani olgun olabilmek için marifet derecesine yükselmek de yeterli de-
ğil. Belki bu dereceye ulaşılınca muhabbeti kazandıracak etkenleri tanıtan
86 Şeyh Ahmet el-Ceziri'nin meşhur kasidesindendir ki şöyle başlıyor:
ْ
ت َ
ياَ
ن ِ
ع ه َّ
ر َ
ذ ْ
ك َ
ي ه َ
ما َ
د ِ
را َ
ي و ُ
ك ْ
ل َّ
و َ
ا
ة َ
يا َ
د ِ
ه ا َ
رَ
ت ْ
ف َ
د ِ
د ه َ
ما َ
ج و ر ْ
م َ
خ ْ
ه َ
م ْ
ت َ
م ْ
س ِ
ق
Yar ilk olarak bize bir zerre inayet verdi (azıcık lütuf gösterdi). Hidayet defterinde cam ve şarap
kısmetimiz oldu.
MEVAHİB